Πως μαθαίνουμε στα παιδιά να βλέπουν έργα τέχνης;
Πως μαθαίνουμε στα παιδιά να βλέπουν έργα τέχνης;
Όταν ένα παιδί κοιτάζει ένα έργο τέχνης, βγάζει γενικά συμπεράσματα γι’ αυτό που βλέπει.
Προσπαθεί να εντάξει αυτό που βλέπει σε ότι γνωρίζει και του είναι οικείο.
Για παράδειγμα σε μια προσωπογραφία θα μας πει οτι βλέπει ένα πρόσωπο, σε μια νεκρή φύση φρούτα πάνω σε ένα τραπέζι.
Ένα παιδί απο μόνο του δεν θα μας δώσει περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτό που βλέπει.
Η τάση να αντιλαμβάνεται ευκολότερα τα γενικά γνωρίσματα ενός αντικειμένου, απο πιο ποιοτικές λεπτομέρειες ονομάζεται αντιληπτική σταθερότητα.
Οι αντιληπτικές σταθερότητες διαμορφώνονται κατά την νηπιακή ηλικία και παγιώνονται στα πρώτα παιδικά χρόνια. Εξυπηρετούν την ανάγκη μας για σταθερά σημεία αναφοράς καθώς κινούμαστε στο χώρο, για να αποφεύγουμε τα διάφορα εμπόδια και να φτάνουμε στον προοροσμό μας.
Οι οπτικές σταθερότητες μολονότι είναι σημαντικές για τις καθημερινές δραστηριότητες ενός παιδιού, μπορεί να το εμποδίσουν να δεί λεπτομέρειες και διαφορές σε ένα έργο τέχνης.
Η παρατηριτηκότητα καθώς και η αναζήτηση του νοήματος σ’ αυτό που βλέπουμε είναι προδιαθέσεις που καλλιεργούνται με τη διδασκαλία.
Χρειάζεται να μάθουμε σ΄ ένα παιδί να παρατηρεί.
Βλέποντας μαζί για παράδειγμα μια νεκρή -φύση μήλα πάνω σ’ ένα τραπέζι- μπορούμε να του κάνουμε ερωτήσεις όπως:
Που νομίζει πως βρίσκεται το τραπέζι με τα μήλα; (για να ορίσει το χώρο).
Ποιά χρώματα έχει χρησιμοποιήσει ο ζωγράφος; Ποιές είναι οι διαφορές τους;
Που έβαλε τα ανοιχτά και που τα σκούρα χρώματα και γιατί;
Πως έχει δουλέψει τις πινελιές του;
Πως μας κάνει να νιώθουμε το έργο αυτό;
Τι θέλησε ο ζωγράφος να μας μεταδώσει με το έργο του;
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που μπορεί να εμποδίσει ένα παιδί να δεί, να παρατηρήσει και να προσπαθήσει να καταλάβει ένα έργο τέχνης, είναι τα στερεότυπα.
Το παιδί αποδέχεται οτι έχει μάθει ως “σωστό” και απορίπτει αμέσως οτιδήποτε διαφορετικό.
Αν του έχουμε μάθει, οτι η τέχνη απεικονίζει οτι υπάρχει γύρω μας με πιστό τρόπο, τότε τα έργα των μοντέρνων ζωγράφων θα του φανούν αστεία.
Αν βοηθήσουμε τα παιδιά να αποβάλουν τα στερεότυπα που εμείς τους έχουμε δημιουργήσει, θα δούμε οτι μπορούν να καταλάβουν καλύτερα την μοντέρνα τέχνη γιατί είναι πιο κοντά στην αντίληψή τους.
Ένα παιδί μπορεί να καταλάβει πολύ καλά πως ένας καλλιτέχνης χρησιμοποιεί την τέχνη ως μέσο για να εκφράσει οτι αισθάνεται, γιατί και το ίδιο έχει ανάγκη να εκφράσει τον εαυτό του, με τα μέσα που διαθέτει.
Μαθαίνοντας τα παιδιά να βλέπουν έργα τέχνης, οξύνουμε την παρατηρητικότητά τους και τους διδάσκουμε έμμεσα, να αποδέχονται τη διαφορετικότητα στον εαυτό τους και στους γύρω τους.
